Türkiye Ekincilik Odaları Birliği (TZOB) Umumi Başkanı Şemsi Bayraktar, fındık piyasasında tekelleşmenin, bu yıl da kendini etraf fiyatları üstünde gösterdiğini öne sürerek, Rakiplik Kurumunu göreve çağırma etti.
Bayraktar, mukayyet açıklamasında, fındık piyasasına müteveccih serencam gelişmeleri değerlendirdi.
Türkiye’nin, dünya fındık üretiminin yüzde 62’sini ve ihracatının yüzde 61’ini gerçekleştiren lider büyüklük konumunda olduğunu bel eden Bayraktar, 2021’bile ülkenin fındık rekoltesinin 684 bin ton olarak gerçekleştiğini anımsattı.
Bayraktar, Tarım ve Orman Bakanlığının ülkenin 2022 yılı fındık rekoltesinin yüzde 12 artım ile 765 bin 287 ton adına gerçekleşeceğinin hesap edildiğini açıkladığını anımsatarak, “Arazi Mahsulleri Ofisi 2022/2023 sezonu kabuklu fındık çekicilik fiyatlarını yüzde 50 kuvvetli bağırsak fındık esasına göre, Giresun kalite amacıyla kilogramı 53 liralık, Levant kalite üzere kilogramı 52 liralık, Ötede kalite üzere ise kilogramı 51 liralık namına açıkladı.” ifadesini kullandı.
Fındık fiyatını başıboş piyasada “inhisarcı firma ve ona ilişkin alıcıların” belirlediğini savunan Bayraktar şunları kaydetti:
“Bu nedenle ülkemizin ihracat geliri artmıyor, tersine azalıyor. 2021 yılında 344 bin ton fındık ihraç edildi ve 2 bilyon 260 milyon dolarlık aynı ayar yaratıldı. Fındığın tonu 6 bin 569 dolardan ihraç edildi. 2020 yılına baktığımızda, 281 bin ton fındık ihracı karşılığında 1 bilyon 945 milyon dolar döviz geliri elde edilirken fındığın tonu 6 bin 921 dolara ihraç edildi. 2015 yılında ise 240 bin titrem fındık ihracatı yapıldığında 2 milyar 887 milyon dolarlık benzeri sağlık sağlandı ve fındığın tonu 12 bin 29 dolara ihraç edildi. Görüldüğü amacıyla değme hangi büyüklüğünde miktar artsa da dirimsel düşüyor. Dünya fındık ihracatının yüzdelik 61’ini ülkemiz gerçekleştiriyor. Zımnında Türkiye piyasalarında oluşan fındık fiyatı, acun piyasalarını üstelik şekillendiriyor. Fındığın hamur fiyatı ev dışı asıllı firmalar eliyle değil anavatanı olan Türkiye’da belirleme edilmelidir.”
Yıllardır söyledikleri ancak bire bir tür kırılamayan ortalık oluşumu tekelleşmenin, bu yıl dahi kendini piyasa fiyatları üstünde gösterdiğini doğacak süren Bayraktar, kısaca şunları kaydetti:
“Ferrero fındık çalım fiyatını TMO’nun açıklamış olduğu fiyatın gerisinde kilogramı 48 ve 49 liralık yerine açıkladı. Ecnebi bire bir firma envestisman etme bahanesiyle ülkemize geliyor ve fabrika kurup, üretim yapıyor. Bu yatırımcı, görevi olmaksızın piyasaya müdahale etme gereği da duyuyor. Kendine kartel yapı oluşturuyor, kendisi ile iş birliği yapan tüccardan fındık alıyor, iş birliği yapmayanı kendisince cezalandırarak piyasadan çekilmelerini sağlıyor. Fındığın değerini arkalamak milli ayrımsız görevdir. Ferrero firmasının piyasaya yaptığı baskılara ‘dur’ denmesi gerekiyor. “
Devletin Fiskobirlik’le teşrikimesai içerisinde ürünün tamamını alacağını tabir ederek dinamik benzeri şekilde piyasaya girmesi gerektiğinin altını çizen Bayraktar, “Buradan Rakiplik Kurumuna sesleniyorum ve kendilerini göreve davet ediyorum. Piyasayı üreticilerimizin aleyhine, ağız ağıza kişi istekleri yönünde şekillendirmeye çalışanlar üzerine gereği yapılmalıdır.” ifadelerini kullandı.
TMO’nun daha hızlı ve çok kurum yapması gerektiğine dikkati çekici Bayraktar, gelgel merkezi sayısının artırılmasını ve ödemelerin başlangıçta yapılmaya hız gösterilmesini istedi.
