‘Türkiye Yegâne Yürek’ bağışlarıyla 170 bin ofis yapılabilir
İstanbul üzere eleştiri ihtar; “1999 öncesi tamlık yapılar üzere ivedili ihya kampanyası başlatılmalı”
Dr. Akademisyen Melik Koman: “Toplanan 115 milyar lirayla 170 bin daire yapılabilir”
“Kahramanmaraş depremi yapılara Düzce ve Kocaeli depremlerine göre daha aşkın etkiledi”
İSTANBUL – Kahramanmaraş merkezli depremlerle dikkatler yeniden riskli yapılara çevrildi. Dr. Akademisyen Hakan Koman, İstanbul’da 1999 öncesi yekpare yapıların aciliyetle güçlendirilmesi veya baştan inşa edilmesi gerektiğini söyledi. Koman, “İstediğim benzeri kampanyada İstanbul üzere yapılsın ve şehrimizi depreme hazırlayalım” dedi. Koman, Türkiye Biricik Canevi kampanyasıyla toplanan 115 milyar teklik ile 100 metrekarelik 170 bin kat yapılabileceğini söyledi.
Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası 10 ilde kısık hasar oluştu. Depremden kıran binlerce can kaybı yaşandı. Depremden etkilenen 10 ilin baştan ayağa kaldırılması amacıyla Türkiye tek canevi oldu. Toplanan bağışlarla depremzedelerin ihtiyaçlarının giderilmesi ve şehirlerin yeniden ayağa kaldırılması amaçlanıyor.
Önceki dönme Türkiye Bir Tane Kalpgâh kampanyasında 115 bilyon lirayı aşan bağış toplandı. Yaraları sarmaya tıpkısı nebze birlikte olsa destek isnat etmek isteğiyle Türkiye’nin seçkin köşesinden ödül ve müzaheret yağdı.
“İstanbul amacıyla güçlendirme kampanyası başlatılmalıdır”
Fakat çabucak zelzele sonrasında değil öncesinde üstelik tedbir almak gerekiyor. İstanbul Görgülü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Melik Koman, beklenen İstanbul depremi öncesinde büyük tıpkı çağrıda bulundu. Koman, İstanbul’daki 1999 yılı öncesi mecmu binalarda güçlendirme çalışmaları üzere kampanya başlatılması gerektiğinin altını çizdi. Koman, “İstanbul amacıyla konuşursak 1999 yılı öncesi tam binalarda ihya kampanyası başlatılması gerekiyor. Güçlendirilmiş yapı ülkemizde metanetli tercih edilmiyor ancak bakir yapılmış bire bir bina büyüklüğünde dayanabilen olanaklı ve maliyeti henüz birkaç tamam. Bu yaşanan depremde yıpranmamış binaların bile yıkıldığını gördük. İstediğim bire bir kampanyada İstanbul amacıyla yapılsın ve şehrimizi depreme hazırlayalım” dedi.
“Riskli yapı stokumuz çokça aşkın”
Türkiye’dahi riskli çatı stokunun çok çok olduğunu anlatan Koman, “Alelhusus 2013 öncesi binalar haddinden fazla riskli. Sarsıntı yönetmeliklerinin mantığı yapıların on paralık hasar almaması değildir. Şişman depremler olduğunda yapılar hasar alacaktır ancak insanlar içinden salim çıkacaktır. Bizim depremle ilgili hedefimiz bu” diyerek konuştu.
“Yapılara demirli beton gerelti cidar konulmalı”
Türkiye’de şantiyelerdeki demir işçiliğinin gerektiği kabil yapılmadığına ilgi çeken Koman, “1967 Adapazarı, 1999 Kocaeli, Düzce depremi, 2011 Van depremi ve 2023 Kahramanmaraş depreminde dahi gördüğümüz üzere çıpa işçiliğini birinci sınıf yapamadığımız üzere ve denetimin eksik olduğu amacıyla bu dediğimiz durumu sağlayamıyoruz. O zaman bizim bambaşka bir takip geliştirmemiz gerekiyor. Benim önerim; yapılara demirli beton perde cidar konulmalı. Gördük ki; TOKİ evlerinde katabolizma birkaç oldu. Zira betonarme gerelti cidar yaşayan ve hatalara idareci yapılardır. Gerelti duvarlı yapılar depremde ayakta kaldı. Bu durumu yaşadığımız depremde bile gördük. Bunu herhangi bir binaya uygulayabiliriz tecrübemizde bu konuda var. İlk etapta perde zar yapımını çoğaltmamız geçişsiz” dedi.
“Demirli Beton sünek tasarım şartlarına uyulsaydı, kolonlar kesme kırılmasıyla kırılmazdı”
Hali hazırdaki yapıların ayrımsız çok formül bulunduğunu anlatan Koman, “Mevcut yapıları depreme dayanıklı arkaç tebliğ etmek için yenilikçi yöntemlerden birisi olan karbon fiber sargılarla kolonlar sarılabilir. Yapılara sönümleyici ve izolatör eklenebilir. Karbon fiber demet kolonun kesmeden ortalık kırılmamasını sağlıyor. Depremlerde gördüğümüz katların yoğun yıkılması durumunun önüne geçiyor. Bunun sayesinde yapının hasar alıp yıkılmamasına imkan sağlıyor. Bina yönetmeliğinde benzeri maslahat bulunmayan, sorun işleyiştedir. Tığ yapıların hasar alacağını baştan kabul ediyoruz ve buna bakarak tasarımı yapıyoruz. Demirli Beton sünek dizayn şartlarına uyulsaydı, kolanlar akçakesme kırılmasıyla kırılmazdı, katlar yoğun yıkılırdı, çatı ayakta kalırdı. Yapı metrukiyet edilebilirdi” diyerek hikmet verdi.
“Toplanan 115 milyar lirayla 170 bin ofis yapılabilir”
Koman, toplanan 115 bilyon liralık ile kaybedilen yapıların yüzde 30’unun baştan mensur edilebileceğini belirterek, “Belde ve Şehircilik Bakanlığının Mimarlık ve Mühendislik için rakamlarını temel alırsak basamak türü benzeri yapının metrekare maliyeti 6 bin 850 liradan adisyon edilirse 100 metrekarelik aynı ev yaptığımızı var sayalım; buna göre tahminî 170 bin ofis yapılabilir. Ayrımsız binada 10 kat düşünürsek toplamda 17 bin çatı yapılabilir. Zelzele yaşanan illerde toplanmış 60 bin yıkılan ve yoğun hasarlı bina olduğunu biliyoruz: Kaybedilen binaların bu durumda kısaca yüzdelik 30’unu bu bağışlarla karşılayabiliriz. Bu sarsıntı Kocaeli ve Düzce depremlerine göre yapılarda daha kuvvetli tıpkısı ivme oluşturdu. Tasarım esnasında yapıların hasar alacağını baştan akseptans ettiğimiz üzere bu sıkıntı değil” şeklinde konuştu.
