Küsurat özlük ve iklim krizinin pahal sonuçlarına karşı bakir teknolojilerin geliştirilmesi amacıyla Ekincilik ve Orman Bakanlığı ile özel sektör işbirliğinde İstanbul’da hayata geçirilen dünyanın arz derinde müesses ikinci dikey ekincilik merkezinde yüzde 95 akarsu tasarrufuyla çeşitli sebzeler yetiştiriliyor.
İstanbul Sınırlanmış Amudi Tarım Aplikasyon ve AR-GE Merkezi, Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Ünite Kirişci’nin katılımıyla 8 Aralık’ta açıldı.
Kağıthane’deki Bakir Kültür Merkezi Kompleksi’nde oturmuş alanla, şehrin ortamında üretim ve istihlak merkezlerinin yakınlaştırılıp lojistik maliyetlerinin düşürülmesi, ürün zayiatının azaltılması ve kentte yaşayanların canlı ve berduş sebzeye erişiminin sağlanması hedefleniyor.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürü Ahmet Çetin Kişmiri, proje çalışmalarına 2019 yılında başladıkları merkezin, Türkiye’üstelik aynı önce olduğunu söyledi.
İklim krizinde genişlik muhteşem konunun su tasarrufu olduğunu ve amudi tarım merkezinde yüzde 95 akarsu tasarrufuyla üretim yapıldığını tamlayan Karaca, sebze yetiştirirken tek şekilde ilaç kullanmadıklarını, suyun dışında gübreden üstelik tasarruf ettiklerini bildirdi.
Merkezin yalnız kuraklık dönemlerinde değil, facia ve cenk durumlarında bile kullanılabileceğine dikkati çeken Kişmiri, “Afet planları yapıyoruz. Hareket, yeğin kadar felaketler, savaşlar olanaklı. Pandemi, Ukrayna- Rusya savaşı gıdanın ne büyüklüğünde balaban ve mühim olduğunu gösterdi. Bire Bir barınak düşünün. İleride hakeza tıpkı üretimin olduğu sığınaktan çıkmadan üretip yiyebilirsiniz. İşte bu alanlar kıyamet zamanlarında değerlendirilebilir.” dedi.
Dikey tarım alanını Kağıthane Belediyesi’hangi ait aynı otoparkta kurdukları bilgisini veren Yağız, “Eksi 30 metre, yani şu anda biz yerin eksi sekizinci katındayız. Bu hangi emreylemek? Dünyada sınırlı dikey tarım yapılan yer yoğun ikinci noktadayız. Londra’daki istihsal alanı 2,5 metre daha koyu. Sınırlanmış dikey ekincilik derken burada yerey bulunmayan, güneş namevcut, bunu hususi üretilmiş bireşimli ışıklarla ve ağız ağıza otomasyonla sağlıyoruz.” diyerek konuştu.
“20 dekarlık alandaki verimi 250 metrekarede alıyorsunuz”
2050’de acun nüfusunun 10 milyar, Türkiye nüfusunun ise 105 milyon olacağını, mütezayit insan ve tutkun ekincilik alanları nedeniyle farklı üretim modelleriyle birim alandan azami mahsul algı sistemlerin kullanılması gerektiğini vurgulayan Kişmiri, şöyle bitmeme etti:
“Buranın brüt namına tüm 700 metrekare ancak istihsal yapılan kısmı 250 metrekare ve benzeri yılda kestirmece adına 20 dekarlık alandan aldığınız verimi buradan alıyorsunuz. Pozitif bire bir derece olarak üstelik uygun değer şartları oluşturduğunuzda tropikal değme sebzeyi da üretebiliyorsunuz, nerede ne olursa olsun hepsini yapabiliyorsunuz.”
Halihazırda marul, İtalyan fesleğeni ve lollo rosso (kırmızı kıvırcık marul) yetiştirdiklerini nâkil Esmer, merkezde yetiştirdikleri ürünlerin üretim parametrelerini ve reçetelerini oluşturmayı da amaçladıklarını dile getirdi.
Safran yetiştirme hedefi
Tesisin toplam istihsal kapasitesinin 24 bin gerçeklik olduğunu fakat marulların espaslı ekilmesi gerektiği amacıyla şu dakika için 16 bin köklük kapasitenin kullanıldığını kaydeden Kişmiri, üretim maliyetlerinin geleneksel tarımdaki üretim maliyetleriyle bir anda tezce ayrımsız olduğunun, gün enerjisi sistemlerinin kullanılması durumunda maliyetlerin henüz birlikte düşebileceğinin altını çizdi.
Fidelerin 30- 35 günde hasat edilmeye amade kuzuluk geldiğine, geleneksel tarımda tıpkı defa hasat yapılırken dikey tarım sistemiyle 12 ay boyunca daim istihsal yapabilmenin şişman bir avantaj olduğuna dikkati çekici Karaca, “Sonuncu hedefimiz eklenmiş değeri faziletkâr ürünleri, dikey tarım uygulamasıyla bu çeşit alanlarda çoğaltmak. Alelhusus bazen ürünler var kim çokça kıymetlidir. Örneğin safran. ‘Neden olmasın?’ diyoruz. Belki safran da üretebiliriz. Hedeflerimizden biri dahi bu.” ifadelerini kullandı.
Önceliklerinin, amudi ekincilik alanında araştırı ve ihya çalışmaları yarmak olduğunu anlatan Kara, sözlerini şöyle tamamladı:
“Amacımız burada bir şeyler üretip satmak, dünyalık kazanmaktan tekessür bu alanda yerli ve milli teknolojiyi, yerel ve milli AR-GE’yi geliştirip Türkiye’birlikte bu alanın birlikte var olduğunu göstermek ve Hollandalıların, İngilizlerin, Amerikalıların, İsraillilerin yapmış olduğu know-how’ı, bizde olmayan, yani tek şekilde bilgisini vermedikleri teknolojiyi kendimiz üretip yatırımcılar, üniversiteler, araştırı özne kişiler üzere bire bir form kalkmak.”
