“Öncesizlik” ve “Koskocaman Yüzyıl”bile canlandırdığı karakterlerle unutulmazlar arasına giren aktör, senarist, direktör ve kameraman Tuncel Kurtiz’in vefatının üzerinden 9 sene geçti.
Tam adı Tuncel Tayanç Kurtiz olan sanatkâr, Selanik tevellütlü kırtasiyeci Hamdi Vala Kurtiz ile Boşnak Müfide Kurtiz’in oğlu adına, 1 Gücük Ay 1936’da İzmit’in Bahçecik nahiyesinde dünyaya geldi.
Babasının görevi gereği ilköğrenimini 8 ayrımlı şehirde sürdüren artist, ortaokulu Edremit’te tamamladı.
Kurtiz, İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nde okurken İETT’bile yarı zamanlı ışık kontrolörü adına çalıştı. Üniversitede ünsiyet, İngiliz filolojisi, hikmet, ruh bilimi ve hanek tarihi bölümlerinde eğitim gören artist, hiçbirini tamamlayamadan üniversiteden ayrıldı.
Yüzden aşkın sinema filminde oynadı
Haldun Dormen Tiyatrosu’nda 1958’de başladığı köpoğluluk serüvenine, Orhan Günşiray’ın yönettiği 1964 yapımı “Şeytanın Uşakları” filmiyle sinemada devam fail maharetli kişi, kariyeri boyunca yüze yakın sinema filmi ile çokça sayıda televizyon dizisinde oynadı.
Tuncel Kurtiz, önce ödülünü aldığı 1979 yapımı “Gül Hasan” filminin senaryosunu yazıp ve yönetmenliğini üstlendi.
“Artımlı Topraklar Üstünde” ünlü 1980 yapımı filmin senaryosunu kaleme alan artist, 12 Ilkgüz 1980 askeri darbesinin ardından yetersiz dışına yerleşti. İsveç, BENDE ve Almanya’üstelik tiyatroyla beyaz perde çalışmalarını sürdüren ünlü oyuncu, 1990’lı yıllarda Türkiye’ye döndü.
Kurtiz, 2003’te “Alacakaranlık”, 2006’birlikte “Hacı”, 2007’bile “Başkaldırıcı” adlı TV dizilerinde oynadı.
Yaşamını sürdürdüğü Balıkesir’in Edremit ilçesi Çamlıbel köyünde 2010’bile “Tuncel Kurtiz ve Dostları” ünlü TV programını yaparak ünlüleri ağırlayan artist, “Hayat” belgeselini bile seslendirdi.
“Ezel” dizisinde canlandırdığı “Ramiz Keleş” karakteriyle hayran kitlesini arttırdı
Yaşamının akıbet yıllarında “Öncesizlik”da canlandırdığı “Ramiz Yürekli” ve “Majör Çağ”daki “Ebussuud Kibar” karakterleriylehayran kitlesini zait Kurtiz, özgün yapımlarda kurnazca oynadığı rollerin yanı özlü sözleri seslendirdiği film replikleriyle birlikte adından bayram ettirdi.
Tuncel Kurtiz, 1994 ve 1995’te Adana Film Festivali, 1997 ve 2008’birlikte Ankara Arsıulusal Film Festivali, 1980, 1981, 1994, 2007 ve 2011’birlikte Antalya Değerli Portakal Film Festivali, 1986 Berlin Arsıulusal Film Festivalinde bergüzar aldı. Sanatçı ayrıca 2002 Sadri Alışık Oyun ve Sinema Ödülleri, 2007’birlikte ise Yeşilçam Ödülleri’ne layık görüldü.
Menend Kurtiz ile 46 yıllık evliliğe imza atan sanatçının, Aslı ve Mirza adlı iki çocuğu dünyaya geldi. Kurtiz, 27 Ilkgüz 2013’te İstanbul Etiler’deki evinde düşerek, 77 yaşında hayatını kaybetti.
“Haddinden Fazla nazik kültürel temellerimiz var”
Yırtıkça aktör, kendisiyle yapılan tıpkı söyleşide fon ettiği Türk sinemasını şu sözlerle anlatmıştı:
“Bizim ihtilalci sinemamız bu olacak. Bu topraklardan, bu toprağın tarihinden, sosyolojisinden, felsefesinden çıkacak. Eksantrik çaremiz bulunmayan. Karacaoğlan’ı dahi olacak içre, Balkı Dağı’nın çiçekleri birlikte olacak. beraber Manzume Hikmet birlikte İlhan Sağlam dahi şairlerimiz bile Mevsimli Mevsimsiz üstelik olacak süresince. Zira bire bir nazik yelpazenin içinden geliyoruz. Çokça nazik kültürel temellerimiz var. Ta Anadolu’nun temelinde on bin almanak tıpkı ekin var. Bunun içinden gelen Türkmenler, Yörükler ve diğerleri bu kültürle birleştiler. Tıpkısı tarafta Şah İsmail, tıpkı tarafta Azerbaycan, ayrımsız tarafta Göktürkler, Ağababa Korkutlar var. Aynı taraftan Osmanlı’nın Yararsız’si, Nedim’i, Itri’si Levni’si var. Yani öylesine geniş benzeri coğrafyadan geliyoruz ki, bunları yakalayabilmek lazım.”
Artist, aralarında “Çokça Yadırganan Soruşturma”, “Şeyh Bedrettin”, “Keşanlı Şanlı Destanı”, “Kaplan ve Daktilolar”, “Bulaşan”, “Kalbin Sesi”, “Martı”, “Altın Zor”, “Ayı Masalı”, “Ilahî Züğürtler” ve “Yengi Madalyası”nın bulunduğu bir nice temsil oyununda bile yer aldı.
Dirayetli oyuncunun görkem aldığı filmlerden bazıları ise şöyle:
“Akıbet Kuşlar”, “Ben Öldükçe Yaşarım”, “Silahların Kanunu”, “Karanlıkta Vuruşanlar”, “Hudutların Kanunu”, “Tuhaf Kral”, “Krallar Layemut”, “Umut”, “Otobüs”, “Yol”, “Sürü”, “Fazlalaşan Topraklar Üzerinde”, “Ağrı’ya Devir”, “Aynı Aşk Için”, “Mahirane Beni Öldürsene”, “Tabutta Rövaşata”, “Işıklar Sönmesin”, “İstanbul Kanatlarımın Altında”, “Akrebin Yolculuğu”, “Hoşçakal Erte”, “O da Beni Seviyor”, “İnat Hikayeleri”, “Yaşamın Kıyısında”, “Lal”, “Sonbahar Sancısı”, “Zayi Bergüzar”, “Siyah Beyaz Zehir”
