Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Umum Müdür Yardımcısı Aşure Ayı Kiraz, 41 işçinin hayatını kaybettiği Amasra’daki beyaz zehir ocağındaki patlamaya ilgili, “Bizim kendi öngörümüz, araştırmalar ve eldeki veriler havalandırmadan kaynaklanan tıpkısı sorun olmadığı, ayrımsız kaza olmadığı şeklinde.” dedi.

Bartın’ın Amasra ilçesinde meydana gelen beyaz zehir kazasının tüm yönleriyle araştırılarak eş kazaların önlenmesine yönelik tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan TBMM Araştırı Komisyonu, YANLIŞSIZ Öğür Kayseri Saylav Taner Şans başkanlığında toplandı.

Felek, konunun tekmil yönleriyle aydınlatılması amacıyla çalıştıklarını, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcilerini dinlediklerini, yarın üstelik konuyla ilişik eksper akademisyenleri dinleyeceklerini söyledi.

Amasra’daki beyaz zehir ocağında tetkik yapacaklarını ve eroin şehitlerinin aileleriyle görüşeceklerini tamlayan Talih, “Komisyonumuzda, Mecliste grubu kâin tam partilerin mensupları yerine bire bir hassasiyetle, kendimizi yargının yürütmenin namına koymadan, hâkimiyet cümlelerini kullanmadan konuşmalarımızı yapacağız ve araştırı raporunun sonucunu kamuoyuyla paylaşacağız.” diyerek konuştu.

HDP İstanbul Mebus Ulvi Kenanoğlu, Yarkurul çalışmaları sonunda bu kök faciaların tıpkı elan yaşanmamasını sağlayacak kararlar alınmasını dilek etti.

Soma’daki eroin kazasının peşi sıra Mecliste kurulan Komisyonun teklif ve raporlarının uygulanıp uygulanmadığının de komisyonca araştırılması gerektiğini dile getiren Kenanoğlu, geçmiş kazaların arkası sıra gerekenler yapılmadığı üzere bu zümre kazaların esasen yaşandığını söyledi.

“Maalesef bizde incizap kültürü bulunmayan”

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, Komisyon Başkanı Talih’ın, Enerji ve Tabiatıyla Kaynaklar Bakanlığı yaptığı dönemde 6 iri maden kazası yaşandığını anlatım ederek “Sizin döneminizdeki maden kazalarında, kurumların başındaki genişlik faziletli kişi kendisine siyaseten siz sorumlusunuz. 6 beyaz zehir kazasında vekâlet yapmış güç adına bu Komisyonda olmamanız daha uygun olurdu diyerek düşünüyoruz.” dedi.

Soma’daki beyaz zehir kazasından ders alınmadığı amacıyla bu asıl kazaların devam ettiğini savunan Demirtaş sözlerini şöyle sürdürdü:

“Maatteessüf bizde ricat kültürü namevcut. Medeni benzeri ülkede olsaydı erke bakanı çekilme ederdi. Ayrıca Amasra’daki kazanın arkası sıra hazırlanan uzman raporunda olayın yüzdelik 80’i açığa matrut. Raporda TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu’nun 3 maddeden detone olduğu, genel müdür yardımcısının birlikte detone olduğu yazıyor. Olayda bir tane maddeden detone mevcut tıpkı mühendis mevkuf amma 3 maddeden detone olan Umum Müdür başıboş. Bu iki kişinin üzerindeki ayrıcalık bire bir an önceki kaldırılıp yargılanmalarına başlanmalı. Antrparantez iki çağ önce Kazım Eroğlu’nun Enerji Bakanı’na istifasını sunduğu fakat kabul edilmediği yönünde istihbarat artık ve yalanlanmadı de. İki peş düzey bürokrat halen koltuğunda oturuyor. Eğer istifası akseptans edilmediyse Bakan tarafından TTK Umumi Müdürü ve Yardımcısı korunacak diye niteleyerek düşünüyoruz. Tabii entelekt yapmıyoruz amma gerçeklerin açığa çıkması de lazım.”

Talih’ın Komite Başkanlığına itiraz

Komisyon Başkanı Nasip, Demirtaş’a reaksiyon göstererek “Acılar üzerinden siyasa yapmayacağımızdan bahsetmiştim. Bilirkişi raporu vardır ama akıbet hız değildir. Hukukçular bunu çok gani agâh. Şu anda TTK Genel Müdürü ve ilgilendiren umum müdür yardımcısı burada bulunmuyor. Bulunmaları akla yatkın değildi.” cevabını verdi.

Encümen üyelerinden egemenlik içeren cümleler kurmamalarını talip Nasip, “Biz yargının yürütmenin durumunda değiliz. Bu kazanın sebeplerine inilmesiyle ilgili hangi gerekiyorsa sözümüzü ve emeğimizi esirgemeyeceğiz. Hiçbir şekilde bu konunun kenarda kalmasına ayn yummayacağız.” diye niteleyerek konuştu.

CHP Zonguldak Mebus Deniz Yavuzyılmaz’ın “Apayrı Alt Kurul başkanı yapacak kimse yok muydu SELIM Fırka’de?” sözlerine Kader, “Benim nezaketimi zorlamayın. Teessürat üzerinden sömürme yapmayın.” karşılığını verdi.

CHP Antalya Mebus Ziyalı Özer, herkesin baskı alması gerektiğini söyleyerek “Sayın Şans 6 kazada bakandı. Hiçbir hesap vermedi, ‘Ben yük alıyorum.’ demedi. Burada komisyon başkanı olması benim açımdan akla yatkın değildir. Yani bu durum FETÖ komisyonundaki FETÖ’cünün komite başkanı olması kadar bire bir şeydir. Yapmayın arkadaşlar, bu anlayıştan çıkı bundan sonra. Bu, fırka meselesi değil, hepimizin meselesi. 41 madencinin vebali boynumuzadır.” ifadesini kullandı.

“Kazanın düzenek şekliyle dayalı kaza yetinme raporu oluşturulacak”

Komisyonda, TTK Umum Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz ve kâh TTK yetkilileri, kurumun mevzuatı, yapısı ve çalışmalarıyla ilgilendiren sunum yaptıktan sonra Amasra’daki maden ocağında yaşanan kazaya ilgilendiren soruları yanıtladı.

Kiraz’ın, soruların çoğunun teknik olması nedeniyle yazılı namına hikmet sunmayı önermesi üstüne Alt Kurul Başkanı Kader, “Şu anda bize bu konuyla ilgilendiren rastgele makule konuyu anlatabilirsiniz. Ustalık vukuf birlikte verebilirsiniz. Gerekirse vukuf alacağınız yetkililerle telefonla bağlantı kuralım. Kâfi ki bugün bize etken ve yaşayan bilgiler verin.” dedi.

Kiraz, Amasra’daki beyaz zehir ocağındaki ana aspiratörün 1978’bile kurulduğunu ve 11 bin metreküp/an kapasitesi olduğunu kaydetti.

Mevzuata göre aspiratörün koşa taraflı çalışması gerektiğini anlatan Kiraz şöyle konuştu:

“Aspiratörün kapasitesi az değil amma mevzuat çift cepheli çalışmasını istiyor. Eskimemiş emmeç amacıyla münakasa yapıldı fakat süreç pandemiye balya geldi. O dönemde firma malzeme tedarikinde sorun yaşandığını söyledi. Sonradan makul teklifler olmadığı amacıyla ihale 3 sefer yeniden yapılmak zorunda kaldı. 18 Ilk Teşrin 2021’dahi kullanılmamış sözleme imzalandı. Firma taahhüt süresi içerisinde daraç dışından gelecek malzemeyi gerçekleştirme edemediği gerekçesiyle müddet uzatımı istedi. Müddet uzatımı verdik. Sonraları yine süre uzatımı rica edildi. Firma en üst eksiklikleri tamamladığını, sahaya getirip çatı yapacağını söyledi ama bu hususi buut yaşandı.”

Kiraz, kullanılmamış aspiratörün bu kök benzeri kazaya etkisinin olmayacağını aktararak “Bizim kendi öngörümüz, tetkikat ve eldeki veriler havalandırmadan kaynaklanan aynı ilçe olmadığı şeklinde. Mevzuat, ivedili tıpkı durumda ve ihtiyaç halinde emiş yerine itiş yapabilen bir aspiratör olmasını öngörüyor. Ancak böyle aynı emmeç olsaydı üstelik kazaya etkisi olmazdı.” ifadesini kullandı.

Kazanın, TTK yoluyla dahi araştırıldığını anlatan Kiraz, “Elimizdeki mukayyet veriler, işçilerin ifadeleri ve sair verilerle süreci değerlendirmeye çalışıyoruz. Bilirkişi arkadaşlarımız bire bir araya gelip değişik senaryoları değerlendirmeye çalışıyor. adım adım, hamle adım istimara yapılıyor.” dedi.

Komisyon Başkanı Felek, yemek ve açıklamaların “yeterince aydınlatıcı” olmadığı kanaatine vardıklarını belirterek TTK Umum Müdür Yardımcısı Kiraz’ın tamam soruları merhale almasını ve gelecek hafta baştan Komisyonda etraflı yerine bilgi vermesini istedi.

Beyaz Zehir ve Yer Yağı Arama Umumi Müdürü (MAPEG) Cevat Tüvana ile Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Kurumu Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Bay Ayaz birlikte kurumlarının faaliyet ve faaliyetleriyle ilgili Encümen üyelerine vukuf verdi.