ŞANLIURFA/IĞDIR – Sezonluk ekincilik işçileri “Savuşturmak Parası İçin” Türkiye’yi dolaşıyor (1)

Sezonluk ekincilik işçileri, Türkiye’nin ciharıyek beraberinde cebin teri dökerek üretime katkı sağlıyor.

Tarım ve hayvancılıkta mutluluk ekonomisine kocaman katkıda mevcut Şark ve Güneydoğu Anadolu kentleri, koca gücüyle üstelik üretime bindi veriyor.

Tarım alanlarının büyüklüğü açısından Konya ve Ankara’dan bilahare üçüncü sırada düzlük kayran Şanlıurfa’da birlikte kâh aileler geçimlerini memleketinde sağlarken, haddinden fazla sayıda aile üstelik evlerini geride bırakıp Adana’dan Konya’ya, Mersin Ağacı’den Kalabalık’ya, İzmir’den Sakarya’ya, Kütahya’dan Bursa’ya kadar Türkiye’nin ciharıyek köşesine giderek tarla ve bahçelerde çalışıyor.

Gittikleri yerlerde cehre, yerfıstığı, soğan, sarımsak, kayısı, karpuz, şeker hastalığı pancarı, patates, çilek, biber, fasulye, günebakan, domates, elma, üzüm ve fındık üzere ürünlerin hasat yahut çapalama işlerini eden işçiler, kurdukları çadırlarda kent yaşamı ve teknolojiden ırak gitmek zorunda kalıyor.

Televizyon ve radyoyu kendileri üzere çok katmerli gören tarım işçilerinin bu dirim koşullarından çocukları bile etkileniyor. Kavurucu hamam altında günde kimi vakit 12 saat işlemek zorunda kalan tarım işçileri, gittikleri yerlerdeki işlerini tamamladıktan sonraları kent değiştirerek mevsimine bakarak ikinci, antrparantez üçüncü ürünün hasadına katılıyor.

Her sene sülale ayından itibaren başladıkları yolculukta ilk durakları Çukurova olan tarım işçileri, burada seralarda ve lamba karpuzu fidesi ekiminde çalışıyor, peşi sıra yerfıstığı hasadı üzere Osmaniye’ye, soğan hasadı amacıyla Amik Ovası’na, tahıl, çükündür, nohut ve patates hasadı üzere İç Anadolu’ya, domates hasadı için Ege’ye, sarıerik hasadı için Malatya’ya peşi sıra fındık hasadı için Karadeniz’e gidiyor.

Sabahın geçmiş ışıklarıyla çadırlarından çıkıp tarlaların yolunu tutan ekincilik işçilerine, alelumum çocukları da eşlik ediyor. Gittikleri bölgelerde çerge yahut konteynerlerde küsurat işçilerin ağızlarından çıkan eş alay ise “Savmak parası amacıyla” oluyor.

Tarım işçileri, akıbet yıllarda Antalya ve Mersin’e bile seralarda hizmet etmek için gidiyor.

“Türkiye’birlikte 2 milyona yakın sezonluk gezici ekincilik işçisi var”

Harran Üniversitesi Bilim Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Bölgesel Coğrafya Ana Vukuf Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Nokta, AA muhabirine, mevsimlik tarım işçiliği ve göç üstüne teferruatlı yıllardır akademik çalışmalar yürüttüğünü söyledi.

Dünya genelinde ekincilik sektöründe 1,1 bilyon kişinin hisse senedi gücüne ihtiyaç duyulduğunu, bunun 450 milyonunun sezonluk ekincilik işçisi gücünden karşılandığını belirten Fakül, “Türkiye’de istihdam edilen tahminî 32 milyon kişiden 5-6 milyonu tarım sektöründe vadi almaktadır. Bunun 2 milyona yakınını ise sezonluk turist tarım işçileri oluşturuyor.” dedi.

Fakül, mevsimlik turist tarım işçilerinin özlük içlerinde iki gruba ayrıldığını dile getirerek, “Biri mahalli anlamda, yani öz yöresinde ama evini ayrılma ederek zamanının iri tıpkısı kısmını tarımda, çalışacağı tarlada geçirenler. Gayr ise ailesiyle ülke dışına çıkanlar kim bu oylumlu tıpkısı sayıdadır. Yılın 5 ila 8 ayını kişi evleri ve illeri dışında eylemek üzere yola çıkarlar. Vakit Kaybetmeden bire bir yöreye birlikte gitmezler etkin benzeri yaşam sürdürürler. Örneğin Malatya’ya kayısıya henüz bilahare Karadeniz’e fındığa, İç Rum’dahi şekerpancarına, Çukurova’de pamuğa, Akdeniz’dahi narenciyeye, Ege’bile ise üzüme masarif. Yani yılın neredeyse balaban bir kısmını özlük dirim alanları dışında geçirirler.” diye niteleyerek konuştu.

Mevsimlik gezmen tarım işçilerinin rastgele yıl okullar kapanmadan birlik sülale fertleriyle bulundukları yeri tecezzi ettiklerini belirten Fakül, şöyle devam etti:

“O nedenle elimizde sayıya ilgili kemiksiz aynı haber bulunmamaktadır fakat pandemiyle birlikte sayıya kısmen ulaşılmış durumdadır. 2020’birlikte memleket dışına geçmek zorunda mütezayit mevsimlik tarım işçileri pandemiden muaf tutuldu ve cevaz alarak iklim dışına çıktılar. Bu açıdan bakıldığında da bir azalma oldu, yani rahatsız olanlar o anda Kovid-19 olanlar aynı kısmı gidemedi ama buna karşın 2020’birlikte resmi cevaz alarak Şanlıurfa dışına sâdır eş sayısı 27 bin civarındadır. Tam ocak fertleri dahil edildiğinde ortaya çıkan resim 160-170 bin tarım işçisine istikbal ediyor. Şanlıurfa’da cümle aile fertleri dahil edildiğinde hep sayının 300 bin olduğunu söyleyebiliriz.”

“Mobilite aynı yaşamdan bahsediyoruz”

Prof. Dr. Benek, Türkiye genelinde mevsimsel ekincilik işçisi konusunda azrail ve verici bölgelerin belirgin ortaya çıktığını dile getirerek şunları söyledi:

“Sunu çokça Doğu ve Güneydoğu Rum bölgeleri, özelikle Güneydoğu illeri sunu fazla sezonluk ekincilik işçisinin olduğu nahiye kendisine karşımıza çıkıyor. Kısmen İç Küçük Asya Bölgesi’nde birlikte olduğunu söyleyebiliriz. Sezonluk tarım işçisi alan bölgeler ise Karadeniz fındık, İç Rum şekerpancarı, Çukurova cehre ve sair sebzeler, Ege’de üzüm gibi mahsulat… Barhana veren ve düz bölgelerde hakeza tıpkısı mobilizasyon var. Yani mobilite benzeri yaşamdan bahsediyoruz. Mütekâmil ülkelerde mevsimsel tarım işçisi mobilizasyona geçe haddinden fazla anif ve net bire bir şekilde torunlar karışma edilmez amma Türkiye’dahi çok celi ve açık aynı şekilde eş fertleri kâffesi dahil edilir. Yani daha kapanmadan çocuklar okuldan alınır ve yollara düşülür.

Dolayısıyla Türkiye’üstelik 5-6 milyon kişi ekincilik sektöründe çalışırken, hem mahalli hem seyyah kendisine bakıldığında 2 milyona yakın ayrımsız mevsimsel ekincilik işçisi verisi var. Bu anlamda dikkati çeken el da Şanlıurfa’dır. Şanlıurfa’nın bu büyüklüğünde erdemli olması aşağılık düşündürücüdür. Zira tarım potansiyelinin genişlik erdemli olduğu illerden biri.”

Turist tarım işçilerinin mesai takvimi

Çoğunluğu Şanlıurfa’dan girmek için Güneydoğu’dan Türkiye’nin ciharıyek yanına çalışmaya revan seyyah ekincilik işçileri, birlik yılı az daha memleketlerinin dışında fiilen geçiriyor.

Şanlıurfa, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır ile Trakya bölgesi dışardan mevsimsel ekincilik işçisi göçü almazken, bu illerden Türkiye’nin ciharıyek yanına işçi gidiyor.

Gezmen ekincilik işçilerinin iş takvimi ise şöyle:

Aile: Karpuz fidesi ekimi (Adana)

Gücük Ay: Brokoli, Karnabahar (İzmir)

Mart: Erik (Sazak)

April: Şeftali, çilek (Mersin), soğan (Hatay), turp (Osmaniye), erik (Manisa), şeker hastalığı pancarı çapa işlemi (Kırşehir), domates-hıyar (Adana), domates, kapya biber, çilek, turşuluk biber (Çanakkale)

Mayıs: Lamba Karpuzu, kumpir, soğan, şeftali (Adana), soğan (Osmaniye), kiraz (Manisa), çükündür çapalama ve söküm (Erzincan-Yozgat), kiraz (Çanakkale), kiraz, şeftali (Balıkesir), fasulye (Bursa)

Haziran: Günâşık, sarımsak, çükündür (Aksaray), kiraz (Adana), kayısı, lamba karpuzu, kavun (Sazak), enginar (Sakarya), sarıerik (Manisa), sarıerik, karpuz (Iğdır), şeftali, elma (Çanakkale), domates ve salatalık (Bilecik), biber, bezelye, soğan (Bursa), sarımsak (Aksaray), soğan, sarımsak (Gaziantep)

Orak Ayı: Sarıerik (Malatya), hububat (Konya), sebze ve yemiş (Afyonkarahisar), üzüm (Sazak), benzen mısırı, soğan (Sakarya), domates, biber (İzmir), domates, şeftali (Manisa), domates (Bitlis), biber, karpuz, marul, şeftali (Bilecik), domates, kumpir (Bursa), kiraz, bezelye (Afyonkarahisar) sarımsak (Kahramanmaraş), sarıerik (Elazığ)

Ağustos: Fasulye, çükündür (Karaman), narenciye (Adana-Mersin), fındık (Sakarya-Düzce-Samsun-Giresun-Ordu-Trabzon), üzüm (Manisa), ayçiçeği, domates (Kayseri), nohut, gündöndü, soğan, şeker hastalığı pancarı (Yozgat), patates ve soğan (Amasya), lamba karpuzu-kavun (Muş), nohut (Kütahya), elma, badem, domates, biber (Balıkesir), haşhaş (Eskişehir), ayçiçeği (Bursa), kuru fasulye (Konya), tohumluk ve eğlencelik günebakan (Aksaray), fasulye (Karaman), domates (Kahramanmaraş), biber (Gaziantep), biber (Kilis), domates (Elazığ), budala, soğan, domates (Ankara)

Ilkgüz: Gün Çiçeği (Balkı), kumpir (Sivas), kumpir, elma, fasulye (Niğde), kumpir (Nevşehir), şekerpancarı ve nohut (Muş), şekerpancarı, kuru fasulye (Bitlis), mısır, çükündür, gün çiçeği (Kütahya), Ceviz (Balıkesir), çükündür, domates (Eskişehir), hava gündöndü (Konya), biber (Kahramanmaraş), Şam Fıstığı (Gaziantep-Adıyaman), badem (Adıyaman)

Ekim: Zeytin (Mersin Ağacı-Manisa-Çanakkale), marul, pırasa (Osmaniye), beyaz kestane kabağı (Sakarya), şekerpancarı (Sakarya), güre fasulye (İzmir), şeker hastalığı pancarı (Sivas), günâşık (Muş), patates (Teşrinievvel), darı, gün çiçeği, soğan, patates, balkabağı (Eskişehir), çükündür (Bursa- Konya-Aksaray-Karaman), nar (Adıyaman)

Kasım: Turp (Osmaniye), kırmızı dürme (İzmir), şeker pancarı (Nevşehir), zeytin (Balıkesir), akdarı (Konya), Japon Hurması (Adıyaman)

Açıklık: Yeregeçen (Hatay), marul, pırasa (Osmaniye), pırasa (İzmir), çilek (Vazıh), marul antika altı (Bilecik)



Share: