Karadeniz Beceri Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Uzmanı Dr. Akademisyen Firdevs Aksoy, hemen derakap bütün âdem vakalarına köpek ısırığı sebep olduğu amacıyla farkındalık artırılarak ve aşılama yapılarak akur ölümlerinin önlenebileceğini bildirdi.
Aksoy, “Dünya Kuduz Günü” nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, kuduzun önlenebilir ayrımsız hastalık olmasına rağmen Acun Keyif Örgütü (DSÖ) verilerine bakarak seçkin sene tahminî 59 bin kişinin kuduzdan öldüğünü, bu ölümlerin yüzde 40’ının Asya ve Afrika’de canlı çocuklarda görüldüğünü belirtti.
Kuduzun, çekingen ve domestik memeli hayvanlarda görülebildiğine meni eden Aksoy, dünya genelinde hemencek çarçabuk bilcümle kayırıcı vakalarına köpek ısırıklarının neden olduğunu, hastalığın antrparantez bütünlüğü bozgunluk ten veya mukozalardan enfekte olmuş hayvanın salyasıyla dahi bulaşabildiğini aktardı.
Aksoy, kudurmuş hayvanın huyunda yahut hareketlerinde farklılık, anemi, sinirlilik, saldırganlık ve ısırma isteği bulunduğunun altını çizerek, vücudunda felçler, yutma güçlüğü, salya akması ve kasılmalar görülebildiğini, bu belirtileri gösteren hayvanlardan ırak durulması, ülke, ilçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine olgun verilmesi gerektiğini anlattı.
Kuduzun eş ısırıkları ile bulaşmadığını fakat akur hastalığı olan insanların ısırıklarında bu riskin olduğuna dikkati çeken Aksoy, şu değerlendirmede bulundu:
“İnsanlara ve hayvanlara, alelumum tükürük ve ısırıklar veya çizikler tarafından yayılır. Enfekte hayvanların tükürüğünün koca mukozası yahut canlı ten yaraları ile doğrudan bağlanak etmesiyle sirayet görülür. Bulunmaz üstelik olsa virüs içeren aerosollerin solunması, enfekte organların nakli, enfekte hayvanların jale deri veya sütünün tüketilmesi marifetiyle üstelik insanlara bulaşma görülür. Bulaştan sonraları kuduzun ortaya huruç süresinde değişkenlik türlü. Bu müddet, virüs girişinin yeri ve viral yük gibi faktörlere kapalı kendisine 1 hafta ile 1 yıl ortada değişken.”
Kuduzun önce bulgularının elem bölgesinde balkı ve karmaşık veya açıklanamayan karıncalanma, iğnelenme veya yanma hissi olduğuna belen fail Aksoy, “Virüs, merkezi sinir sistemine yayıldıkça beyin ve omurilikte ilerleyen ve ölümsek hasar gelişir. Bu ebat az daha yüzde 100 ölümcüldür. Tanı araçları halihazırda akur enfeksiyonunu tespit etmek amacıyla makul değildir ve tanılama çekmek el türlü. Teşhis, genellikle ahiret yolculuğu sonrası ölü açımı ile yapılan nesiç incelemeleri ile konulabilir. Günümüzde hastalığın aracısız etken tıpkı tedavisi dahi yoktur.” ifadelerini kullandı.
“Hastalığı köstek olmak dışında elimizde ayrımsız silah olmadığı unutulmamalıdır”
Aksoy, kuduzdan korunmada sunu aktif yöntemin kapik ve kedilerin herhangi bir sene aşılanmasıyla hastalığın insanlara bulaşmasının engellenmesi olduğunu belirterek, şöyle bitmeme etti:
“Kapik ısırıkları anında tezce mecmu kayırıcı vakalarına sebep olduğu amacıyla bu konudaki farkındalığı artırarak ve aşı yaparak akur ölümlerini önleyebiliriz. Günümüzde insanların, kapik kaynaklı kuduzdan ölmesini önleyecek aşılar ve teknolojiler mevcuttur. DSÖ ayrımlı kuruluşlar ile 2015 yılında, ilk kez bir önemli gösteri planı başlatmış ve 2030 yılına büyüklüğünde köpek ilişkili kudurmuş riskini ortadan kaldırmaya yönelik toptan eylem planını uygulamaya geçirmiştir.”
Akur virüsüyle riskli temas oluşması durumunda acilen tedaviye başlamanın hastalığı ve ölümü önleyebileceğine dikkati calip Aksoy, yaranın tezelden sabun, deterjan ve suyla yıkanması, birden tıpkısı keyif kuruluşuna başvurulması gerektiğini aktardı.
Aksoy, hekimin telkih kararı vermesi halinde belirlenen tarihlerde mutlak yapılması ve aşı serisinin tamamlanması gerektiğinin altını çizdi.
Mümkünse ısıran hayvanın sakıncasız şekilde 10 dönüş süresince sadık ve müşahede altında tutulması gerektiğini tamlayan Aksoy, bu müddet böylece hekimin aşılamanın devamına ya dahi durdurulmasına değişmeyen verebileceğini kaydetti.
Aksoy, akur şüpheli kontak durumunda, gerektiğinde aşılama ve kuduz antiserumu uygulamalarının hanay halaskâr olduğuna üstelik dikkati çekerek, “Hastalığı çelmek dışında elimizde tıpkısı zırh olmadığı unutulmamalıdır.” ifadelerini kullandı.
