iZMİR’birlikte tarihi Kemeraltı Çarşısı içerisindeki çarkıt Çıfıt mahallesi ile sinagoglar, restore edilerek turizme kazandırılıyor. İzmir Çıfıt Ekin Mirası Projesi Umumi Koordinatörü Nefha Bencoya, Eskimemiş aynı sinagog ortaya çıkarmıyoruz. Var olanı koruyup, restore ederek, bölgeyi çıplak gelgel müzesi haline tefhim etmek istiyoruz. Bölgenin tıpkısı zamanda kültür ve inanç turizmi üzere cazibe merkezi olmasına çalışıyoruz dedi.
Tarihi Kemeraltı Çarşısı içerisinde bulunan, eski Düzenbaz mahallesindeki sinagoglar, restore edilerek kent turizmine kazandırılıyor. Ayrımsız çağ 30 bin Yahudi vatandaşın yaşadığı kesim, İzmir Çıfıt Hars Mirası Projesi kapsamında zahir çekicilik müzesine dönüştürülüyor. Avrupa Birliği (SU) ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) fonları ile Almanya, BENDE kabil ülkelerden elde edilen hibelerin birlikte İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin desteği ile ayağa kaldırılan tarihi miraslar, hars-görüşme etkinlikleri dışında ibadethane yerine kullanılıyor.
‘YENİ BİR SİNAGOG ORTAYA ÇIKARMIYORUZ’
İzmir Düzenbaz Firez Mirası Projesi Umumi Koordinatörü Nesim Bencoya, çarkıt Yahudi mahallesinde 9 sinagogun bulunduğunu ve beher sinagogun birbirine çokça yakın olduğuna dikkat çekti. Forasteros, Sinyora, Hevra ve Algaze sinagoglarının çarkıt Çıfıt mahallesinin kalbini oluşturduğunu vurgulayan Bencoya, Yıpranmamış benzeri sinagog ortaya çıkarmıyoruz. Var olanı koruyup, restore ederek, bölgeyi kilitsiz küreksiz çekicilik müzesi haline tebliğ etmek istiyoruz. Bölgenin ayrımsız zamanda hars ve inanç turizmi üzere çekim merkezi olmasına çalışıyoruz. İzmir’den revan ailelerin çocukları, torunları buraya geliyor. Aile mezarlıklarını yahut evlerini başkaca doğduğu evi tedarik etmek için gelenler var. Burada ağlıyorlar. Çünkü İzmir’i dahi anavatan olarak görüyorlar dedi.
‘DOĞDUKLARI YERE TURİST NAMINA GELİYORLAR’
İkiçeşmelik Caddesi’nin doğusu ve batısı ile bağırsak liman bölgesi birlikte Basmane Çorakkapı Camii ile Kadifekale yamaçlarının eski Yahudi mahallesini oluşturduğunun bilgisini paylaşan Nesim Bencoya, bir dönüş 30 bin olan Çıfıt vatandaşı sayısının 1000’e kadar düştüğünü söyledi. 1920-1930 yılları ortada alelhusus Amerika kıtasına nazik göçlerin yaşandığını aktaran Bencoya, 1948 yılında İzmir’den İsrail’e çok büyük bire bir Çıfıt toprak kayması yaşandığını belirtti. Yıllar önceki İzmir’den ayrılan Yahudi ailelerin çocukları yahut torunlarının İzmir’e ziyaret ettiğini dile getiren Bencoya, Bazısı annesinin evini buluyor, birtakımı doğduğu evi buluyor. İkinci ve üçüncü nesilleri bölgeye geliyor. Ailelerinin, dedelerinin mezarlıklarını arıyorlar. Burada ağlıyorlar, zira özlüyorlar. Gittikleri yerler anavatanı ergin amma burası üstelik anavatanları. Bu esasta İzmir amacıyla nazik tıpkısı turizm kapısı oluşturuyor. Zira çabucak Yahudiler değil; Yahudilikle hiç ilgisi olmayan insanlar da burayı alçalma edip, yakından yutmak ve deneyimlemek üzere geliyorlar diye niteleyerek konuştu.
ULUSAL VE ULUSLARARASI DESTEKLER ALINDI
Esinti Bencoya, İZKA desteği ile Etz Hayim (Dirim ağacı) Sinagogu’nun, İzmir Büyükşehir Belediyesi desteği ile üstelik Bet Hillel Sinagogu’nun restorasyonunun yapıldığını söyledi. DENIZ fonu ile yorgun durumda olan Hevra ve Forastores sinagogları üzere bütçe sağlandığını tabir fail Bencoya, Almanya ve KUL’den hibe aldıklarını dile getirdi. Bu bölgede 9 havra olduğunu nâkil Bencoya, Bunların bütünü birbirine çok andıran. Forasteros, Sinyora, Hevra ve Algaze bölgenin kabini oluşturuyor. Bizim asıl amacımız; yıkkın mekanları arkalamak ve restorasyonunu fora etmek. Yeniden dayamak istemiyoruz, bunu arkalamak istiyoruz. Çıplak gelgel İzmir Çıfıt Firez Mirası Müzakere Merkezi yapmak istiyoruz. 30 bin isim olduğu dönemde sokaklarda bayram kutlanırken; ayrıksı bölgelerden insanlar gelip, izliyordu. Bunu aynı şekilde hatırlamaya çalışıyoruz. Çünkü hem bizim geçmişimiz hem dahi İzmir’in bir zenginliği. İzmir’in zenginliğini yaşatmaya çalışıyoruz dedi.
‘KÜLTÜR-LAF ETKİNLİKLERİ YAPILIYOR’
Bazı sinagoglarda tapınma edilebildiğini, bazılarında ise kültür-hanek aktivitelerinin yapıldığını anlatan Hava Bencoya, Senede 1 nöbet ve 8 çevrim süresince yapılan Safarad Festivali’nde eksiksiz sinagoglarda etkinlikler oluyor. Antrparantez eskimemiş restorasyonu yaptığımız Etz Hayim Sinagogu’nda danışma galerisi açtık. Saz konserleri ve performanslar oldu ve bitmeme edecek. Buraların yaşaması üzere ekin-sanat etkinlikleri yapılması gerekiyor. Amacımızın bir kısmı da Kemeraltı’nın ayağa kaldırılmasıdır. Kemeraltı’nın ayağa kaldıracak olan; hars ve nutuk odağı olmasıdır. Ekin-hanek etkinliği yaptığımızda, burada on paralık dolaşmayan insanlar gelmeye başlıyor. Kemeraltı’nın karakterini koruyarak, bunu fayrap etmek istiyoruz. Kemeraltı’nın ruhunu öldürülürse, buraya gelmenin nedeni kalmaz. Burada yapılan düzentileme, UNESCO dosyası için birlikte haddinden fazla cesim. ‘Kemeraltı Tarihi Liman Kenti’ diyorsak, çokça entelektüel bir çerçeveden bahsediyoruz. O yüzden bu alanlar çok kebir diye niteleyerek konuştu.
‘TURİZMİN İLGİ ODAĞI OLACAK’
Söz konusu projenin site turizmine şişman yardım sağlayacağını vurgulayan Bencoya, Bölge, turizmin bandaj odağı olacak. Turistik kendisine çalışması üzere yapmamız müstelzim bir derinti hareket var. Çalışmalar kapsamında mikro dışı turizm ağları kuruyoruz. Merkezi hükümetin ve yerel yönetimlerin belirleyici olacağı alanlar var. Dünyada buraları faziletkâr sesle anlatmalıyız. Zira Kemeraltı, hususi bir yerdir. Kemeraltı kadar bir düzlük bulunmayan. İnanç ve hars turizminde çok iri fark yaratır. Buraları ayağa kaldırırsak, turizme nazik ayrımsız katkı sağlayacaktır. Ekin turizmi özne benzeri kavil var ki; bunlar oylumlu ve daha aşkın dünyalık harcayan sözleşme dedi.
