GÜRKAN DEMİRTAŞ
Esas Mahkemesi (AYM), Yükseköğretim Kanunu’nun öğrencilere verilecek sıkı cezalarını düzenleyen 54. maddesini, “düzen bağı işlemleri ile ilgilendiren hususları belli tıpkı açıklık ve banko ortaya koymadığı” gerekçesiyle iptal etti.
AYM, Gaziantep Toprak İdare Mahkemesi 4. İdari Ülkü Dairesi’nin başvurusu konusunda, Yükseköğretim Kanunu’nun öğrencilere verilecek sıkı cezalarını düzenleyen 54. maddesinin (a) bendini fek etti. AYM’nin Temel’ya mugayir olduğuna hükmettiği bağ şöyle:
“Yükseköğretim kurumları içinde yahut dışında yükseköğretim öğrenciliği sıfatına, saygınlık ve şerefine çap harekette bulunan, öğrenme ve öğretme hürriyetini vasıtasız veya bilvasıta namına kısıtlayan, kurumların sükun, dirlik ve faaliyet düzenini bozan boykot, nehiy ve işgal üzere eylemlere katılan, bunları teşvik ve tahrik eden, yükseköğretim mensuplarının izzetinefis ve haysiyetine yahut şahıslarına saldırı fail yahut gocunmak dışı davranışlarda bulunan ve anarşik yahut ideolojik olaylara katılan veya bu olayları kımıldatma ve teşvik eden öğrencilere, gösteri apayrı bire bir suçu oluştursa bile ayrıca uyartı, muaheze, bir haftadan aynı taban kadar veya bir veya iki yarıyıl amacıyla kurumdan tenkil yahut yükseköğretim kurumundan tart cezaları verilir.”
“ESAS ADALET VE ÖZGÜRLÜKLERİN SINIRLANMASI FAKAT KANUNİ DÜZENLEMELERLE MÜMKÜNDÜR”
AYM, Resmi Gazete’de bugün yayınlanan kararının gerekçesinde şunları kaydetti:
“Düzen Bağı cezaları, kamu hizmetlerinin gereği kadar yürütülmesini sağlamak için öngörülmüş ika veya yapmama biçiminde beliren tutum kurallarının ihlali halinde muteber yönetimsel yaptırımlardır. Yükseköğretim öğrencilerine verilen eğitim bilimi ve öğrenim hizmetinin gereği gibi yürütülmesini tedarik etmek amacıyla ihdas edilen sıkı düzen yanlışlık ve cezaları, öğrencilerin özel hayata imtina etmek gösterilmesini isteme hakkı, ifade özgürlüğü, yetişek ve tahsil hakkı kabil it canlı çok doğruluk ve özgürlüğüne sınırlama getiren benzeri uzanım taşımaktadır. Bu itibarla sıkı cürüm ve cezaları, sebebi veya sonucu itibarıyla çeşitli esas adalet ve özgürlüklerin sınırlanması sonucunu doğurabilir. Anayasa’nın 13. maddesi gereğince, anne adalet ve özgürlüklerin sınırlanması fakat kanuni düzenlemelerle mümkündür.
“ANNE TÜRE VE ÖZGÜRLÜKLERİ SINIRLAMAYA YÖNELİK KANUNİ DÜZENLEMELERİN, KEYFİLİĞE İZİN VERMEYECEK ŞEKİLDE BELİRLİ, ULAŞILABİLİR VE ÖNGÖRÜLEBİLİR NİTELİKTE OLMASI GEREKİR”
Esas’nın 13. maddesinde sınırlama ölçütü adına belirtilen ilkesi, 2. maddesinde güvenceye alınan ünsiyet devleti ilkesi ışığında yorumlanmalıdır. Bu durumun aynı gereği olarak, esas adalet ve özgürlükleri sınırlamaya yönelik kanuni düzenlemelerin şeklen var olması yanında, keyfiliğe cevaz vermeyecek şekilde mukannen, ulaşılabilir ve öngörülebilir düzenlemeler niteliğinde olması gerekir.
“DİSİPLİN CÜRÜM VE CEZALARINA İŞARET ETTİĞİ ANLAŞILAN DİSİPLİN İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ HUSUSLAR, BELİRLİ BİR AÇIKLIK VE KESİNLİKLE ORTAYA KONULMAMIŞTIR”
Yükseköğretim öğrencilerinin düzen bağı işlemleri ile ait hususların düzenlenmesi yetkisi YÖK’e verilmiş, fakat Kanun’un 54. maddesinin (a) fıkrasında planlı sıkı cürüm ve cezalarına işaret ettiği mahsus sıkı düzen işlemleri ile ilgili hususlar mukannen tıpkı meydanlık ve banko ortaya konulmamıştır.
“İDAREYE VERİLEN YETKİNİN ÇERÇEVESİNİN ÇİZİLDİĞİ SÖYLENEMEZ”
Kural, sıkı cezası gerektiren eylemlerle sıkı cezalarının belirlediği ancak düzen bağı suç ve cezaları beyninde ehliyetli bağlantının kurulmadığı ayrımsız alanda idareye, söz konusu alanın yönetmelikle düzenlenmesi yetkisinin vermektedir. Bu durumda, ilgililerin hangi somut edim ve olguya ne tüzel yaptırımın veya sonucun uygulanacağını sınırlı tıpkı ara ve kesinlikte öngörebilmelerine yasal çerçevede imkan tanıyacak şekilde belirliliğe ehil olmayan düzenlemelerle idareye sunulan yetkinin çerçevesinin çizildiği söylenemez.”
AYM, YENİ YASA İÇİN 9 AY MÜDDET VERDİ
AYM, Yükseköğretim Kanunu’nda tağyir ettiği maddelerin yaratacağı hukuksal boşluğun amme yararını ihlal edecek nitelikte olduğu gerekçesiyle kararın, Resmi Gazete’de yayınlanmasından başlayarak dokuz kamer sonraları yürürlüğe girmesini uygun gördü.
