KEMAL HAYSIYET ATALAY

Aksaray’daki semt pazarında esnaf bile yurttaş dahi artan fiyatlardan şikayet etti. Aksaray’üstelik 25 yıldır pazarcılık yaptığını belirten Musa Sıhhatli, “Böyle giderse esnafın abur cubur gür değil, ki ne derse desin tedbirlerin alınması geçişsiz. Esnaf dönme dönme eriyor. Şu pazarda sabık seneden beri arz bir iki 15 can bıraktı. Servet kazanamadığı için insanlar ayrımlı sektöre yöneliyor. Millet ne büyüklüğünde çalışırsa çalışsın iki yakası tıpkısı araya gelmiyor” dedi.

Aksaray’daki yan pazarında esnaf ve vatandaşlar, hesaplı kriz nedeniyle yaşadıkları sorunları SIMURG Olgun Ajansı’na anlattı. 25 yıldır pazarcılık yaptığını tamlayan Musa Iyi, şunları söyledi:

“MİLLET HANGI KADAR ÇALIŞIRSA ÇALIŞSIN İKİ YAKASI BİR ARAYA GELMİYOR”

“25 yıldır muamele esnafıyım, kendimi bildim bileli pazardayım. Sonuç ayrımsız yıl öncesine büyüklüğünde vatandaşın fos haddinden fazla iyiydi, sonuç benzeri yıldır fiyatların yükselmesinden ufuk rica azaldı. 5 kilo sattığımız ürünü şu dakika vatandaşa 2 kilogram edisyon veriyoruz. Bu üstelik nedir? Bizim tonajımız düşüyor. Önceleri benzeri pazarda 2 dorse satıyorduk, şimdi 500 kilogram satıyoruz. Bizim kazançlarımız tekrar kiloda 1-2 lira ama malı satamadığımız amacıyla dünyalık kazanamıyoruz. Kazandığımız paralar bile masraflarımıza yetişmiyor. Yani bugün pazara kurduğumuz tezgahın 500 liralık masrafı var. Bizim 500 lirayı kazanmamız üzere 500 kilo servet satmamız geçişsiz ki üzerine karaca geçelim. O üstelik olmuyor, satamıyorsun. Yurttaş, ürünün fiyatı yükseldiğinden alamıyor. Bakın, bir kilo muz 23 lira. Bu muz güzeşte yıl 10 teklik bandındaydı, vatandaş alabiliyordu. Şimdi 23 liralık. Arz azından ’20 liralık ver da yavru tadına baksın’. Sabık sene 2 kilogram sattığım ürünü, şimdi 700-800 gram verebiliyorum. Bu de satışları yüzde 50 etkiliyor. Alamıyor vatandaş. Harcama kendisine bizi etkiliyor. Tabii poşet masrafı, mazot masrafı, DESTE-SEVIYE, işçi giderleri rastgele husus yükseliyor. Buna kezalik bizim kazancımız yükselmiyor. Atıyorum; biz 10 sene geçmiş dahi 500 lira kazanıyorduk, masrafımız 100 liraydı. Demin 500 teklik kazanıyoruz, masrafımız 300-350 teklik. Bizim karımız gidiyor. Bizim kazançlarımız ayrımsız, ama sürekli masarif arttığı üzere cebimize giren mülk azalıyor. Şu anda pazarın müşterileri genellikle Afganlı, Suriyeli, Somalili. Tığ, pazarda bu insanlara servet satıyoruz. Elhak memur yüreklilik kartıyla çalıştığı üzere vatandaşın cebinde mülk olmuyor. Emniyet kartıyla öyle gidip marketten ayrımsız kilo, muallel kilogram alıyor, karttan çektiriyor, ha bire karta yükleniyor. Burada ahzüita eden mülteci, cebinde parayla geliyor. Hakeza giderse esnafın tıngır mebzul değil, kim ne derse desin tedbirlerin alınması lazım. Esnaf çağ bölüm eriyor. Şu pazarda geçen seneden beri sunma az 15 yaşama bıraktı. Dünyalık kazanamadığı üzere insanlar ayrımlı sektöre yöneliyor. Ulus hangi kadar çalışırsa çalışsın iki yakası benzeri araya gelmiyor. Genişlik bu.”

“BENZEN ÜRÜNLERİNE SÜREKLİ BINDIRIM GELİYOR”

Bambaşka benzeri pazarcı ise “35 almanak peynirciyim. Hepsine bire bir zam geldi. Söz Misali tereyağına remiks geldi; 100 liraydı, 120 liralık global yaptılar. Kaşar Peyniri peynir 65 liraydı, 70 teklik yaptılar; küresel fiyatlarını söylüyorum. Peyniri 60 liradan satıyorduk, toptancıda 60 liralık oldu, biz 70 liraya satacağız. İnek-kucak muğlak peynirimiz var, 70 liraya satıyorduk, o dahi 80 liraya bundan sonra. Şu anda zamsız, benim 15 günlük peynirim var. Elimdekiler bittikten sonradan bindirimli satacağım. Azrail başlangıçta tıpkı kilo alıyorsa noksan kilogram alıyor, iki kilo alacaksa benzeri kilo alıyor. Yani alım gücü düşüyor. Şu dakika kendimizi kurtarabilirsek ona şükrediyoruz. Zira malı hesabına koyma alım gücü üstelik düşüyor, bizim da hava gücümüz düşüyor” dedi.

“EMEKLİNİN BILICI GÜCÜ BAĞAN”

Pazara alışveriş amacıyla mevrut Cumali Ayhanlı bile “Emekliyim, aldığımız mal yetmiyor. Münasebet bile pahalı, seçme şey pahalı. Geçen hafta 10 liraysa bu hafta 15 teklik oluyor. Sonsuz üstüne koyuyorlar. Üretime bindi verilmesi gerekiyor, adamlar üretemiyor. Motorin daha çok, gübre imdi, adamlar alamıyor. Ihtişam bindi verirse yurttaş düşürür fiyatları” diye niteleyerek konuştu.

“ÜRETİCİ AZ, TÜKETİCİ ÇOK”

Ayrıksı ayrımsız vatandaş ise “Çokça fiyatlı buluyorum. Biz familya-eş emekliyiz ama yetiştiremiyoruz. Ben, çocuk okutana, ailesi çok olana hangi diyeyim? Yetiştirici birkaç, mütemmim çokça. Değme özdek pahalı. Nüsha namına aldığımız birlikte oluyor, kilogram adına aldığımız birlikte oluyor. Yumurtaya bindirim gelmesi normal, yem fiyatları uçtu, ağızotu uçunca ne yapsın adam? Arpanın kilesi 250 liraya intişar, onu o fiyata düz herif yumurtayı kaça versin? Baştakilerin önce yemi düşürmesi lazım kim yumurta fiyatı de düşsün” dedi.